Als coördinator van de eenheid Vertrouwenspersonen binnen Merlijn Advies Groep breng ik onder andere vraag en aanbod voor externe vertrouwenspersonen bij elkaar. In dat kader vroeg ik hem of hij een vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen, een vertrouwenspersoon integriteit of een combinatie van beide zocht. Voor de goede orde, het speelde zich af voor 2021, dus we maakten dat onderscheid nog.

Ik moest aan deze opmerking terugdenken tijdens het Congres vorige week toen de vraag naar boven kwam of de vertrouwenspersoon zich ook met arbeidsgeschillen moet bezighouden.

Uit het onderzoek binnen de overheid dat Sacha Spoor aanhaalde kwam naar voren dat veel van de vertrouwenspersonen heel veel tijd besteden aan arbeidsgeschillen. Voor mij herkenbaar en ik hoor het ook vaak van deelnemers aan de trainingen die we verzorgen. En toch hoort dit volgens de LVV officieel niet tot het werkterrein van de Vertrouwenspersoon. Gelukkig zijn velen van ons creatief en zeggen we dat het wel mag als er tegelijkertijd sprake is van ongewenst gedrag.

Ik pleit er sterk voor om het werkgebied van de vertrouwenspersoon uit te breiden met (dreigende) arbeidsconflicten.

De belangrijkste reden hiervoor is dat een medewerker die een (dreigend) arbeidsconflict met zijn werkgever heeft, immers niet echt bij iemand in de organisatie terecht kan. HR wordt vaak gezien als verlengstuk van het management en dat geldt zeker bij arbeidsconflicten. Het gevolg is dat de medewerker vaak zijn toevlucht neemt tot juridische adviseurs: de vakbond, het juridisch loket, rechtsbijstandverzekering, advocaat.  Natuurlijk zijn dit heel waardevolle adviseurs, maar wie wel eens met hen te maken heeft gehad, weet dat een mogelijk geschil dan vaak snel juridiseert en dus escaleert. En dat terwijl ook arbeidsgeschillen vaak berusten op een misverstand en een goed gesprek vaak een oplossing biedt. Daarmee voorkom je een hoop kosten voor alle betrokkenen en vooral een hele hoop ellende.

Als vertrouwenspersoon kun je, op dezelfde manier als bij ongewenst gedrag, de medewerker helpen een goede oplossing te vinden. En ja, dat zal in sommige gevallen doorverwijzen naar een juridisch adviseur zijn. Maar vaak kan het ook minder formeel worden opgelost. Enige kennis van arbeidsgeschillen en bijvoorbeeld ziekteverzuim is natuurlijk wel gewenst.

Is mediation het toverdrankje?

In de chat tijdens het congres, werd de suggestie gedaan bij arbeidsgeschillen een mediator in te schakelen. Natuurlijk is dat een mogelijkheid, maar ook een mediator is niet altijd de beste oplossing. Soms ervaren partijen dat als te formeel en is gewoon een goed gesprek onder begeleiding van een neutrale derde effectiever.

Overigens bestaan er nog steeds heel veel misverstanden over mediators. Zo was ik onlangs betrokken bij een situatie waarin de medewerker in verband met arbeidsgerelateerde ziekte bij de bedrijfsarts kwam. Natuurlijk had ik haar ingefluisterd dat een mediator een optie zou zijn ( Stecr richtlijn), maar de bedrijfsarts raadde haar dat af omdat de werkgever dan zou denken dat ze niet terug zou willen komen. Hij kende blijkbaar alleen het begrip exit-mediation. Inmiddels zijn we drie maanden verder en zitten ze alsnog aan de mediation tafel. En de medewerker nog steeds ‘ziek’ thuis.

Vanuit de Merlijn Advies Groep pleiten we al heel lang voor de introductie van een conflictadviseur: een professional die samen met betrokkenen kijkt naar wat de beste oplossing in de specifieke situatie is. We kennen meer dan 20 verschillende conflict-oplossingsmethoden, waar mediation er een van is, maar het kan ook gaan om bijvoorbeeld conflictcoaching of arbitrage. Als de bedrijfsarts in bovengenoemd voorbeeld van zo’n conflictadviseur gebruik had gemaakt was de betrokken medewerker waarschijnlijk al weer aan het werk geweest. We passen dit concept inmiddels bij een aantal grote organisaties met veel succes toe.

We denken dat deze kennis ook voor de vertrouwenspersoon nuttig is. Tijdens de pauze van het Congres hadden we jullie dan ook graag willen ‘betoveren’ met onze ideeën hierover. Net zoals Merlijn de tovenaar dat deed. Helaas was dat niet mogelijk. Daarom vind je op de speciale site www.merlijngroep.nl/actueel/betoverd-het-is-gelukt-lvv-congres/ een actie waarmee je deelname aan onze opleiding tot conflictadviseur kunt winnen of het praktische boek: “De conflictadviseur, wegwijzer in het conflictlabyrint”.

En het klankbord voor de medewerkers, waarmee ik begon? Tsja, de betreffende vertrouwenspersoon krijgt inderdaad vooral meldingen van (dreigende) arbeidsconflicten, waarbij overigens intimiderend gedrag ook aan de orde is.

Graag hoor ik jullie reacties: mariannevandermeulen@merlijnadviesgroep.nl

Marianne van der Meulen
Merlijn Advies Groep