‘Als kleine jongen was hij grappig, maakte hij ons altijd aan het lachen. Een bescheiden joch ook, lief. Hij had wel wat problemen, hij hield zich bijvoorbeeld niet aan afspraken, had moeite met autoriteit. Daar hebben we toen hulp voor gezocht, we zijn bij verschillende therapeuten geweest, wat niet veel hielp. Uiteindelijk kwam het zo ver dat hij echt behandeling nodig had, buitenshuis. Rond zijn dertiende is hij naar behandelcentrum Woodbrookers van Jeugdhulp Friesland in Kortehemmen gegaan.” Het doet haar zichtbaar pijn, als ze vertelt over hoe haar zoon de opname in Woodbrookers ervoer. En de worsteling die hij doormaakte.

,,Hij ging nog naar het reguliere onderwijs. Hij gaf heel duidelijk aan dat hij het niet eerlijk vond dat hij als enige bij Woordbrookers zat, dat hij terug naar huis wilde. Hij is daar toen al heel snel weggelopen. Hij zat daar toen nog op een open afdeling. Met een paar oudere jongens is hij ergens in Friesland terechtgekomen. Daar is het een eerste keer misgegaan: hij werd met een mes bedreigd door twee oudere jongeren die wilden dat hij hen zou bevredigen.”

Toen hij na een paar dagen weer opdook, werd haar zoon op de gesloten afdeling geplaatst. Dat zat hem heel erg dwars. ,,Waarom krijg ik nu straf?”, vroeg hij steeds. ,,Het lijkt hier wel een strafkamp.”

Ondanks dat haar zoon op de gesloten afdeling van Woodbrookers terechtkwam, lukte het hem telkens weer om weg te lopen. ,,Dat gesloten van Woodbrookers is meer besloten. Als er ook maar ergens een deur openstond, dan was hij weg. Of hij vond een nooduitgang die niet afgesloten was, en dan smeerde hij ’m.”

Op tafel liggen tientallen verslagen, brieven, rechterlijke uitspraken: het verhaal van haar intussen zestienjarige zoon is uitgebreid gedocumenteerd. ,,Ik hou alles bij”, zegt ze in haar woning, ergens in Friesland.

In een verzoekschrift van het Regiecentrum Bescherming en Veiligheid aan de kinderrechter van de Rechtbank Noord-Nederland staat dat haar zoon gevaar loopt. ‘Hij is beïnvloedbaar en kwetsbaar voor invloed van ouderen jongeren en volwassenen’. Even verderop wordt geschreven dat hij betrokken is bij ‘ongezonde en gevaarlijke netwerken’. Een van die netwerken waar hij in terechtgekomen is, houdt zich volgens het document ‘bezig met criminele activiteiten zoals drugs en diefstal en mogelijk andere zaken waar weinig over bekend is’. In het verzoekschrift wordt verder nog aangevoerd dat een besluit van de kinderrechter zonder het horen van belanghebbenden moet worden genomen. Want: ‘dat kan niet worden afgewacht zonder onmiddellijk en ernstig gevaar voor de minderjarige’.

In het begin van de periode dat haar zoon in Woodbrookers zat, kwam hij regelmatig naar huis als hij de benen had genomen. ,,Maar dan bleef hij voor de deur staan, omdat hij wist dat ik de politie moest bellen als hij hier kwam. Vaak was hij in het centrum van Drachten maar hij ging ook regelmatig naar Groningen of andere plaatsen.”

Eén situatie herinnert ze zich nog goed. Haar zoon was samen met een andere ‘wegloper’ in een huis beland waar drugs werden gebruikt. ,,Uiteindelijk bleef hij daar achter bij volwassenen die drugs gebruikten. Hij appte mij dat hij naar huis wilde, dat hij zich niet veilig voelde. Of hij daar misbruikt is, weet ik niet. Wel heeft hij daar drugs gekregen. Uiteindelijk is hij weer naar Woodbrookers gebracht. Degene die hem terugbracht is later aangehouden in gezelschap van de andere jongere met wie mijn zoon was weggelopen. Maar daar is verder niets meer mee gebeurd. En dat soort situaties is vaker voorgekomen in de afgelopen jaren.”

Seksueel misbruik, mannen pijpen. Alles wat ze maar vragen

,,Hij zit in clubjes van kinderen die ook in instellingen hebben gezeten en die verspreid zijn over het hele land. Dat zijn ook plekken waar jongeren heen gaan als ze zijn weggelopen. Die kinderen nemen je weer ergens mee heen, naar adresjes van volwassenen waar drugs gebruikt worden en misbruik plaatsvindt. Maar ook dichterbij zijn er plekken waar ze heen gaan, waar volwassenen zijn die misbruik van ze maken of zelfs relaties met ze aangaan. En waar ze worden aangezet tot criminele activiteiten in ruil voor bijvoorbeeld drugs of sigaretten. Op die manier maken ze jongeren afhankelijk, want die zijn weggelopen, hebben niets. Het begint met wiet maar het gaat al snel verder naar harddrugs. Ze maken jongeren verslaafd. En als ze dan weer terug zijn in Woodbrookers, dan willen ze alles doen om er weer uit te komen.”

De afhankelijkheid van de volwassenen en de drugs leiden volgens haar tot verdergaand misbruik. ,,Seksueel misbruik, mannen moeten pijpen. Alles wat ze van ze vragen. Drugs verhandelen: wat ze maar van de jongens willen.”

Meerdere malen meldde ze zich bij de politie en Woodbrookers als haar zoon weer was weggelopen en zich in dubieuze kringen bevond. ,,Ik heb gemeld als hij met drugs naar buiten ging, ik heb het gemeld als hij bij iemand in de auto was gestapt. Als hij met messen over straat liep en met wie hij optrok en waar hij zich bevond. Het wordt erkend dat hij in netwerken zit. Er zijn ook wel gesprekken geweest met de politie en het Veiligheidshuis. Ik blijf strijden tot het ophoudt. Want het raakt niet alleen mij en mijn zoon, maar ook mijn andere kinderen hebben te lijden onder alles wat er gebeurt.”

Eerst liet haar zoon nog wel eens wat los over wat hij meemaakte, maar naarmate de tijd verstreek werd dat steeds minder. Signalen waren er des te meer. ,,In een periode dat hij even thuis was, werd hij ’s nachts gebeld en moest hij onmiddellijk weg. Dan viel hij niet tegen te houden, hij moest en zou weg! Hij duwde mij gewoon aan de kant. En toen hij terugkwam, onder invloed van drugs, ontbraken er kledingstukken. Hij werd ook steeds geslotener, reageerde zelfs agressief als ik hem met vragen confronteerde. Het is ook wel voorgekomen dat hij door andere jongens werd opgehaald. Dan klonken er de ‘Woodbrookers-geluidjes’ buiten. Dat is een soort gefluit en gejoel. En hup, weg was ’ie.”

,,Hij zegt steeds tegen mij dat ik zijn leven niet begrijp. Maar ook dat ik, zolang hij doet wat hij doet, veilig ben. Hij wordt gewoon gechanteerd en bedreigd”. Snikkend: ,,Ik was altijd bang dat ik hem kwijt zou raken. Nu ben ik hem kwijt.”

Verantwoording

De Leeuwarder Courant doet al geruime tijd onderzoek naar (seksueel) misbruik van kwetsbare jongens in Friesland. Twee weken geleden erkende het Veiligheidshuis in Leeuwarden dat er ‘enkele tientallen signalen zijn die erop wijzen dat minderjarige jongeren aan het gezag worden onttrokken. Dat zij onder druk worden gezet tot seksueel grensoverschrijdend gedrag en in opdracht strafbare feiten moeten plegen’.

Onder meer bij Woodbrookers in Korte Hemmen worden deze jongeren geronseld. Rob Wielink van Jeugdhulp Friesland stelde in de Leeuwarder Courant dat er sprake is van ‘circuits in de samenleving die kwetsbare tieners ronselen om seksuele handelingen te verrichten’.

De naam van de moeder in dit artikel is bekend bij de redactie. Haar verhaal wordt ondersteund door documentatie die door de krant is ingezien. In deze serie komen alle betrokkenen aan het woord.

In dit eerste deel van de serie krijgen de problematiek rond en ervaringen met misbruik de aandacht, vervolgens richten we ons op de rol van instellingen, politie en het Openbaar Ministerie.

Bron: Leeuwarder Courant, 10-10-2020