Logo

Hoe effectief zijn de huidige wetten tegen discriminatie?

Hoe effectief zijn de huidige wetten tegen discriminatie?

26 maart 2021

De Eerste Kamer gaat onderzoeken of antidiscriminatiewetten in de praktijk wel effectief zijn. Deze week werd een parlementaire onderzoekscommissie ingesteld. Vijf vragen aan commissievoorzitter Ruard Ganzevoort (GroenLinks).

Waarom komt de Eerste Kamer met zo’n onderzoek?

“Omdat er veel te doen is over discriminatie en de specifieke rol van de overheid hierin. Zoals het etnisch profileren bij de politie en de toeslagenaffaire. De Eerste Kamer heeft in een motie van VVD en GroenLinks gezegd te willen uitzoeken hoe effectief onze antidiscriminatiewetten in de praktijk zijn. Hoe lopen de discriminerende processen precies in wetgeving, beleid en uitvoering? Uiteindelijk willen we adviezen geven hoe de overheid en het parlement dit beter kunnen doen.”

Hoe krijg je grip op zo’n enorm breed onderwerp?

“We gaan vier sectoren onderzoeken: arbeidsmarkt, onderwijs, sociale zekerheid en politie. Bij de arbeidsmarkt is de overheid het minst betrokken, terwijl bij de politie de overheid zowel wetgever, beleidsmaker als uitvoerder is. We proberen zo te achterhalen hoe groot de rol van de overheid zelf is in het in stand houden van discriminatie. Zit dat in onbedoeld discriminerende elementen in de wet, in de ambtelijke beleidsregels of vooral in de uitvoering?”

Er wordt ook gekeken naar de rol van algoritmes?

“Ja, algoritmes zijn steeds belangrijker geworden, maar de concrete effecten hiervan zijn onduidelijk. We willen met voorbeelden laten zien hoe algoritmes bijdragen aan discriminatie of zelfs versterkend kunnen werken. Als we de patronen achter algoritmes herkennen, kunnen we die als parlement ook aanpakken.”

De commissie is breed samengesteld. Zelfs fractievoorzitter Paul Frentrop van Forum voor Democratie zit erin, terwijl zijn fractie tegen dit onderzoek stemde.

“Ik ben daar blij mee. Dit zorgt voor kritische vragen en een goed intern debat. Discriminatie is op zichzelf al een omstreden begrip. Het gaat om ongeoorloofd onderscheid maken op grond van etniciteit, sekse, leeftijd of handicap. Maar wat is ongeoorloofd? Iemand kan iets als discriminatie ervaren, terwijl het toch objectief wel gerechtvaardigd is. Of omgekeerd. Wat precies ongeoorloofde discriminatie is, dat moeten we via de casussen helder krijgen.”

Het kabinet gaat een staatscommissie instellen naar racisme in Nederland. Gaat dat niet dubbelen?

“Dat onderzoek staat nog helemaal in de kinderschoenen. Maar wij kijken meer naar de wetten, hoe we in wetgeving onbedoelde discriminatie kunnen voorkomen. De staatscommissie richt zich op racisme in de samenleving.”

De commissie wil eind dit jaar openbare verhoren doen. Maar daar worden geen verantwoordelijke politici en ook geen slachtoffers voor uitgenodigd? De slachtoffers van de toeslagenaffaire begrepen niet waarom zijzelf nooit hun verhaal voor de onderzoekscommissie van Van Dam hebben mogen doen.

“Wij willen als Senaat dit onderzoek niet te politiek maken. Wie we tijdens de openbare verhoren gaan spreken, komt later. Dat kunnen vertegenwoordigers van de koepels zijn, politiechefs of burgemeesters. En er komt een klankbordgroep waarin mensen die zelf lijden onder discriminatie kunnen meepraten over het onderzoek. Of zij ook tijdens de openbare gesprekken worden opgeroepen om hun verhaal te doen? Dat zou best kunnen, maar daar is nog niet over nagedacht.”

Door Esther Lammers
Bron: NOS, 26-03-2021

Vrouwen discriminatie.jpg.webp