Ik kan je nog steeds proeven, en dat haat ik.” Zanger Marcus Mumford, bekend van de folkrockband Mumford and Sons, draait er niet omheen in zijn onlangs uitgebrachte solonummer Cannibal. “Het was geen keuze die een kinderbrein zou maken en dat wist je”, zingt de Brit met voelbare woede vanachter zijn akoestische gitaar. Voor wie nog giste naar de betekenis van die woorden, gaf Mumford vorige week een interview aan het blad GQ, waarin hij vertelde dat hij als kind langdurig seksueel is misbruikt. Door wie, zei hij niet. “Niet door een familielid en niet in de kerk.”

De gelauwerde muzikant, die wereldhits scoorde als Little Lion Man en I Will Wait, hield een alcoholverslaving en ademhalingsproblemen aan het misbruik over. Sinds 2019 wordt hij behandeld door een traumatherapeut. “Ik heb er dertig jaar lang tegen niemand over gesproken.”

De reacties op Cannibal, waarvoor Steven Spielberg de videoclip regisseerde en dat inmiddels ruim anderhalf miljoen keer is beluisterd op Spotify en YouTube, zijn overweldigend. ‘Dapper’ is de term die het vaakst valt in de tienduizenden commentaren op sociale media. Veel mannen die, net als Mumford, slachtoffer zijn van seksueel misbruik, laten weten zich door het nummer gesteund te voelen.

ONJUIST BEELD

“Het is heel waardevol dat zo’n bekende muzikant zich over dit onderwerp uitspreekt”, zegt klinisch psycholoog Iva Bicanic van het Centrum Seksueel Geweld. “Het helpt om het taboe rond seksueel misbruik bij jongens en mannen te doorbreken.”

Want dat taboe is groot, weet Bicanic. “We hebben het stereotype beeld dat mannen plegers zijn, geen slachtoffers. We denken: mannen zijn sterk, kunnen voor zichzelf opkomen en laten zich niet misbruiken. De realiteit is dat mannen net zo reageren op seksueel misbruik als vrouwen: ze bevriezen of werken mee. Het onjuiste beeld zorgt ervoor dat mannen die seksueel geweld meemaken, nog meer schaamte en schuldgevoelens ervaren dan vrouwelijke slachtoffers en vaker en langer zwijgen. Dat maakt het voor hen ook nog moeilijker om hulp te zoeken, met als gevolg dat ze vaak een groter risico lopen op psychische problemen dan vrouwen.”

VERWARRING

Wat ook mee kan spelen, is de verwarring die soms bij mannelijke slachtoffers optreedt. Bicanic: “Veel jongens en mannen krijgen tijdens het misbruik een erectie en komen klaar. Dat zegt helemaal niets over opwinding of toestemming, het is een automatische lichamelijke reactie op spanning. Maar zoiets kan vragen oproepen: wilde ik het dan wél? Als de pleger een man is, wat meestal het geval is, kan er ook nog verwarring ontstaan over de eigen seksuele identiteit. Ruim de helft van de mannelijke slachtoffers twijfelt daarover na zo’n ervaring.”

Ongeveer een even groot percentage krijgt na het misbruik last van psychische, seksuele of relationele problemen. Agressie, drank- en drugsverslaving, en een bovenmatige focus op mannelijkheid uit angst om voor een ‘pussy’ te worden versleten zijn kenmerkend voor deze groep. “Het taboe is hardnekkig. Mannen gaan pas praten als de samenleving anders reageert op dit probleem.”

JELLE BRANDT CORSTIUS

Waar de #MeToo-beweging ertoe heeft geleid dat seksueel geweld bij vrouwen beter bespreekbaar is geworden, is dat effect voor mannelijke slachtoffers amper opgetreden. Dat heeft deels een cijfermatige verklaring: het aantal vrouwen dat ervaring heeft met aanranding of verkrachting ligt nog altijd vele malen hoger dan bij mannen. Bij de misbruikzaken die door #MeToo aan het licht kwamen, waren de slachtoffers dan ook overwegend vrouwen, net als de talloze beroemdheden die in het kielzog van de beweging hun ervaringen met seksueel geweld deelden.

In Nederland was Jelle Brandt Corstius een van de weinige mannen die openlijk verklaarde seksueel te zijn misbruikt, maar zijn zaak werd door het Openbaar Ministerie geseponeerd wegens gebrek aan bewijs. In plaats daarvan kreeg Brandt Corstius een aanklacht wegens smaad aan zijn broek. “Zo zie je maar dat een onthulling je ook veel kan kosten”, zegt Bicanic. “Los van de vraag wie er gelijk had, kan ik me voorstellen dat sommige mannelijke slachtoffers door die zaak hebben gedacht: ik kan beter mijn mond houden.”

NIET ALLEEN

Journalist en schrijver Jeroen Pen trad een jaar later op de website van Brandpunt+ naar buiten over zijn ervaringen met seksueel geweld op 6-jarige leeftijd. “Ik heb daarna veel lange mails ontvangen van mannen die hetzelfde is overkomen”, zegt hij. “Zelfs de vader van een goede vriend vertelde ineens dat hij het had meegemaakt.”

Ook Pen denkt dat de openbaring van Marcus Mumford belangrijk kan zijn voor mannelijke slachtoffers. “Het leed is natuurlijk al geschied. Maar zo’n nummer kan je wel van het idee afhelpen dat je er helemaal alleen voor staat.”

Mumford heeft direct na Cannibal een nieuw nummer uitgebracht, waarin hij beschrijft hoe hij een jaar geleden voor het eerst aan zijn moeder vertelde wat hem is overkomen. In de bijbehorende videoclip slaat hij het ene na het andere glas water achterover, alsof hij zijn verleden voor eens en altijd probeert weg te spoelen. “Het ligt allemaal achter me”, zingt hij ondertussen. “Ik ben oké, het is goed zo.”

Bron: De morgen, 17 augustus 2022