Logo

"Vieze oom" - Marcel van Oss

"Vieze oom" - Marcel van Oss

22 april 2022

“Stap in.”
“Ik zit met collega’s in een ander hotel.”
”Stap in”
“Ik heb met collega’s al een taxi besteld.”
“Stap in, dan kun je mijn vijf sterren hotel zien. Ik heb een kamer met jacuzzi. Je zult er geen spijt van krijgen… Als je wil, dan laat ik je daarna wel naar je eigen hotel brengen.”
“Heel aardig, maar nee dankjewel.”


vieze oom

Afke werkt net twee maanden als stagiaire in dit fantastische bedrijf. Ze gloeide van trots dat het haar was gelukt om hier stage te mogen lopen. En zo kom je. nog eens ergens . Na een maand heeft ze al een congres in Madrid. “Jij gaat gewoon mee”, had de manager van haar leidinggevende gezegd. Het dansfeest sávonds was ook echt cool. Afke wilde met haar collega’s met de taxi terug naar het hotel. De manager bleef maar aandringen om met hem mee te rijden. “Hij pakte me uiteindelijk stevig bij de arm. Ik trok me los.”

Afke was totaal verbouwereerd. Ze voelde zich ongemakkelijk en onveilig.

'Vieze oom’, zo staat hij bekend in de organisatie hoort Afke later van verschillende collega’s. Afke vertelt dit allemaal -als in een waterval- aan vertrouwenspersoon Jos. Ze heeft talloze voorbeelden ervaren, gezien of gehoord. Bij het zwembad bij het hotel maakte hij allemaal foto’s van zwemmende vrouwelijke collega’s. Vreemd ook eigenlijk dat hij naar hun hotel was gekomen. Hij heeft altijd seksuele grapjes en toespelingen, waar dan vaak wel om gelachen wordt, maar het voelt vaak heel ongemakkelijk. Soms stuurt hij ranzige filmpjes waar je niet op zit te wachten. Afke en ook anderen zijn er alert op niet samen met hem in een ruimte te zijn.

“Ik wil heel graag dat jij er iets mee doet als vertrouwenspersoon” geeft Afke aan. “Ik wil zelf geen melding doen of een klacht indienen. Ik ben bang dat ik daar veel te veel last van ga ondervinden. Ik vind het wel heel belangrijk dat hier iets mee gebeurd. Ik heb me steeds kunnen redden maar ik weet niet of dat dat voor iedereen geldt. Ik lig er eerlijk gezegd ook wel van wakker van.” Aanvankelijk had ze nog wel een positief gevoel bij deze man die de leidinggevende van haar leidinggevende is mocht je ergens tegen aanlopen in de begeleiding van jouw leidinggevende dan kun je altijd even bij mij binnen lopen. Jij bent altijd welkom. Op dat moment vond zij het een buitengewoon aardige boodschap, achteraf kijkt ze er toch anders naar.

We weten het allang

Een grote groep lasthebbers en omstanders weten het allang. Overmars stond bij Ajax ook al jaren lang bekend als de vieze oom

Grensoverschrijders kunnen dit met dit gedrag jarenlang doorgaan en het blijft maar doorgaan als niemand een stap zet. Het is best te begrijpen dat ook deze stagiaire -die ook nog eens afhankelijk is van de beoordeling van haar stage- niet teveel risico wil lopen door haar kop boven het maaiveld uit te steken

Jos vind als vertrouwenspersoon ook echt dat er iets moet gebeuren het kan toch niet waar zijn dat dit gedrag alsmaar doorgaat en dat niemand het stopt.
“De melder vind het een interessant idee om, aangezien ze zelf nog binnen de organisatie werkt, een vertrouwelijke melding te doen bij de leidinggevende. Ze wilt zelf dus niet persoonlijk betrokken worden bij dit geheel, en ze wil ook geen klacht indienen. Mag ik jouw visie hierop?”

Mijn visie

Ook in mijn ogen is het onverdraaglijk als zoveel mensen weten van het grensoverschrijdend gedrag en dat iemand toch zo lang zijn gang kan gaan. Hebben wij daar niet allemaal een rol in te vervullen? Mensen zijn vaak liever omstander dan ‘slachtoffer’: “Okay, mij is het ook wel eens gebeurd, maar ik kan me wel redden, ik ben redelijk assertief. Ik heb hem echt wel laten weten dat ik er niet van gediend ben. Ik ben wel even bang geweest voor de gevolgen maar ik heb me redelijk gered.“ Dat is natuurlijk mooi, maar de grensoverschrijder gaat door. Medewerkers zien ook bergen op zich af komen als ze denken aan dit te melden bij leidinggevende, een klacht indienen of andere stappen. Soms hopen ze dat iemand anders die moed heeft en dit op zich neemt.

Mogelijke stappen:

Welke stappen kun je in je functie van vertrouwenspersoon zetten?

In basis kun je bij ongewenste omgangsvormen geen vertrouwelijke melding doen bij leidinggevende met de vertrouwenspersoon als brugfunctie.

Je hebt hier altijd met twee partijen te maken en bij het melden van ongewenste omgangsvormen is het van belang te weten wie die partijen zijn. Hoe wil je anders iets oplossen tussen beide partijen.

Je zou kunnen denken: “ongewenste omgangsvormen valt ook onder de paraplu van integriteit, dus waarom hanteren we dan niet de werkwijze die bij integriteit mogelijk is zoals het doen van een vertrouwelijke melding? Maar maak niet de vergissing dat dat betekent dat bij beide thema’s dezelfde regels gelden. Dat is nu eenmaal niet zo.

Ook al gaat bij deze melder niet zozeer om schade aan de melder, maar (mogelijke voortdurende) schade aan de organisatie.

Nog steeds is dan een vertrouwelijke melding door de vertrouwenspersoon geen mogelijkheid. De vertrouwenspersoon kan een signaal afgeven – er is hier sprake van een trend-en kan de organisatie adviseren de situatie te laten onderzoeken. Dan pleeg je dus onderzoek naar het gedrag van die manager. Dat wordt dan een integriteitsonderzoek. Echter als de organisatie geen getuigen heeft, of de berokkenen willen niet bekend worden, dan ben je snel uit onderzocht.

Wat kan de organisatie dan wel doen?
De organisatie kan onderzoek doen dus. Maar waak ervoor geen signalenonderzoek, want deze situatie richt zich op één persoon en dan is er sprake van een integriteitsonderzoek. Wil je in de breedte onderzoeken, dan is een signalenonderzoek wel een mogelijkheid. Als dan blijkt dat het gaat om één persoon, dan moet er alsnog een integriteitsonderzoek gestart worden.

Wederhoor, aanspreken op vermeend gedrag
Aanspreken op vermeend gedrag kan natuurlijk ook altijd en is een minder heftig middel. Je begint als leidinggevende met wederhoor: “deze zaken zijn mij ter ore gekomen en ik hoor heel graag jou kant van het verhaal.” Om dit gesprek te voeren moet de leidinggevenden wel voldoende concrete voorbeelden voorhanden hebben om te kunnen benoemen. Vaak blijft dan de melder niet buiten beeld omdat de aangesproken dan gaat gissen naar wie hem kan hebben beschuldigd. Het verhaal over de taxi is duidelijk grensoverschrijdend maar ook zeer herleidbaar naar Afke. De foto’s maken bij het zwembad is door meer medewerkers waargenomen maar niet overduidelijk bewijsbaar grensoverschrijdend.

Het mag duidelijk zijn dan het vraagt om een zorgvuldige afweging van de vertrouwenspersoon met de melder over de voordelen en nadelen van de keuzemogelijkheden. Realiseer je ook dat de aanpak vaak onontgonnen terrein is voor leidinggevenden en bijvoorbeeld wederhoor en aanspreken op vermeend gedrag, lastige gesprekken zijn voor leidinggevenden, waar menig leidinggevende niet op zit te springen en velen te weinig voor zijn toegerust.

En zo kan grensoverschrijdend gedrag al jaren bekend zijn en gebeurt er niets.

Hartelijke groet,
Marcel van Oss
Directeur/ trainer
VAN OSS & PARTNERS | OPLEIDING VERTROUWENSPERSOON

www.opleidingvertrouwenspersoon.nl
Stuur eventuele reactie naar Marcel van Oss: info@trainingvanoss.nl