Zonder wederhoor toe te passen, werden er direct een aantal maatregelen getroffen zodat ze elkaar op kantoor niet meer konden treffen. Desondanks bleven de beschuldigingen komen. Beiden wonen in dezelfde woonplaats in een klein Zeeuws dorp, dus dan kun je elkaar (onderweg) wel eens tegenkomen. Ook als Marco bijvoorbeeld een (algemene) mail stuurde naar een mailgroep waar zij ook deel van uitmaakte, werd hij er direct van beticht dat hij dat deed om (indirect) contact met haar te zoeken. Er volgde een brief waarin het hem verboden werd op wat voor manier dan ook contact op te nemen en een spreekverbod om over de kwestie op het werk met andere collega's te praten. Wanneer hij zich daar niet aan hield zouden nadere sancties volgen....

Marco hield zich er keurig aan maar is, toen hij een paar keer bij de betreffende collega in de straat is gesignaleerd - omdat daar ook een vriend van hem woont- direct weer op het matje geroepen om zich te verantwoorden. Toen hij aangaf dat hij gereedschap had geleend bij de betreffende vriend vanwege een verbouwing, werd hij gesommeerd foto's te sturen van de verbouwing en de contactgegevens van zijn vriend door te geven zodat ze het een en ander konden verifiëren.

Dit was voor mij reden om -met toestemming van Marco- een gesprek te voeren met de directeur. Ik heb de directeur gevraagd of hij onderzocht heeft of hij juridisch wel gemachtigd is om dergelijke maatregelen te treffen die feitelijk gaan over privé-gedragingen van zijn medewerker. Ook heb ik aangegeven dat het bedrijf wellicht risico zou lopen als dit zou uitdraaien op een gerechtelijke procedure. De directeur gaf aan dat hij daarover had gesproken met een advocaat. Die had aangeven dat hij daartoe gerechtigd was omdat het vermeende stalkingsgedrag een zodanige impact had op de betreffende medewerkster dat zij daar ook tijdens het werk last van had.

Ik heb mijn melder toen geadviseerd om juridische bijstand in te schakelen. Hij zag daar vanaf omdat hij van zijn werk houdt, goed contact heeft met zijn collega's en vooral hoopte dat het allemaal zo snel mogelijk achter de rug zou zijn.Inmiddels heeft de directie een bureau in de arm genomen om een onderzoek te doen naar het vermeende stalkingsgedrag. Mijn melder heeft nu een advocaat in de arm genomen en die ondersteunt hem in het verdere proces.”

Shivam vraagt: “hoever kan een werkgever gaan in het zich mengen in privé-gedragingen van werknemers bij beschuldigingen van ongewenste omgangsvormen. Natuurlijk heeft gedrag dat als stalking wordt ervaren impact, maar zolang zich dat niet op het werk afspeelt, gaat dit de werkgever toch helemaal niet aan?”

Wat vind jij?
Omdat deze casus per mail werd aangeleverd door Shivam, laat ik jullie eerst zijn casus lezen. Hieronder volgt mijn commentaar. Bedenk eventueel voordat je verder leest, hoe jij had gehandeld als vertrouwenspersoon, wanneer Marco zich tot jou had gewend.

Mijn kanttekeningen:
Allereerst wil ik erop wijzen dat het hier gaat om iemand die wordt beschuldigd van ongewenste omgangsvormen. Het valt niet onder de werkzaamheden van een vertrouwenspersoon om iemand als beschuldigde bij te staan. Of die beschuldiging terecht of onterecht is doet er niet toe. Ik schreef er al vaker over in columns. Ja, een organisatie dient absoluut ook te zorgen voor veiligheid en ondersteuning van een medewerker die wordt beschuldigd, maar dit behoort niet tot het takenpakket van de vertrouwenspersoon. Daarvoor heb ik evenals de LVV aardig wat argumenten. Marco zou doorverwezen moeten worden naar een begeleider-beschuldigde. Maar dan land je in de meeste organisaties aan bij het probleem: die hebben we niet en die faciliteren wij niet. Vandaaruit komt er druk op de vertrouwenspersoon te staan, om buiten de kaders van zijn functie te gaan en deze leemte op te vullen door zèlf in de ‘reddersrol’ te schieten en de beschuldigde te begeleiden. Op onze website noem ik een aantal risico’s die dit met zich meebrengt. Ik snap het dilemma waar je als vertrouwenspersoon voor staat. Soms kan het een reden zijn om buiten-de-kaders-van-je-functie te-treden.

Je kunt Marco, die zo gruwelijk klem zit en door de organisatie ogenschijnlijk onrechtvaardig wordt bejegend, toch moeilijk laten vallen als een baksteen. Maar Marco heeft stevigere ondersteuning nodig dan dat een vertrouwenspersoon kan bieden. Ik doe de oproep deze leemte te bespreken in jouw organisatie en er zorg voor te dragen dat de broodnodige begeleider beschuldigde -intern of extern- wordt gefaciliteerd. Wacht daar niet mee tot de nood aan de man is.

Mengen in privé gedragingen

De vraag van Shivam: “hoever kan een werkgever gaan in het zich mengen in privé-gedragingen van werknemers bij beschuldigingen van ongewenste omgangsvormen?”

Het moet gaan over feitelijk aantoonbaar gedrag, waardoor een medewerker zich bedreigd heeft gevoeld en waardoor zij in haar werk wordt belemmerd.‘In een straat komen’ waar medewerkster ook woont, valt daar zeker niet automatisch onder. Zo ver reikt de arm van de werkgever niet. Tegelijkertijd valt ook wat privé tussen werknemers plaats vindt in thuissituatie, onderweg of in de kroeg, wel degelijk onder de Arbowet, wanneer dit resulteert in een onveilige werkplek. Marco krijgt ook een spreekverbod opgelegd. Een spreekverbod opleggen kan niet zomaar. Wat zijn de gronden? Het acteren van werkgever is kort door de bocht en lijkt ingegeven door paniek.

Adviserende rol vertrouwenspersoon
Shivam vindt dat zijn directeur op dit terrein handelingsonbekwaam is en gaat vanuit de adviseursrol in gesprek met de directeur. Shivam gaat in de rol van belangenbehartiger van Marco. Je ziet hier twee klassieke valkuilen voor een vertrouwenspersoon. Als je in de opvangrol zit kun je niet tevens de adviserende rol vervullen en je hebt nooit de rol van belangenbehartiger. Vertrouwenspersoon jij gaat te ver!

Deskundige adviseur
Omdat er een beschuldiging van stalking ligt, laat de directeur zich adviseren door een advocaat. De praktijk leert dat dit vaak escalerend werkt. Was het niet beter geweest als de directeur zich hier had laten adviseren door een deskundige op het terrein van ongewenste omgangsvormen met kennis van onze escalatieladder voor leidinggevenden. Vaak kan dan onnodige escalatie worden voorkomen. Wanneer jij als vertrouwenspersoon een goed fundament van samenwerking hebt opgebouwd is dit een advies wat een vertrouwenspersoon kan geven. Je ziet het nu escaleren met schade voor iedereen. Ik acht de kans groot dat dit voorkomen had kunnen worden.

De vraag plopt op: Directeur, ga ook jij te ver?

Wil je reageren mail me dan: info@trainingvanoss.nl

Hartelijke groet,
Marcel van Oss

Directeur/ trainer
VAN OSS & PARTNERS | OPLEIDING VERTROUWENSPERSOON
www.opleidingvertrouwenspersoon.nl